Sierakowski Mikołaj h. Dołęga (ok. 1470–1543), sędzia grodzki krakowski, rewizor statutów z woj. krakowskiego. Pochodził ze Starego Sierakowa na Mazowszu, w woj. rawskim.
S. wcześnie wyszedł z rodzinnego Sierakowa, szukając możliwości kariery. W końcu XV w. pojawił się w Małopolsce, gdzie ożenił się przed r. 1491 z Kordulą Szczytnicką, córką Macieja z Czarnochowic, karbarza wielickiego, wdową po Mikołaju Miłosnym. Wraz z jej ręką uzyskał dobra oprawne po jej pierwszym mężu, tj. królewszczyzny Czasławice i część Wrzępi oraz część dziedziczną w tej wsi, zwaną Michnikowską, w pow. proszowskim. Małżeństwo ze Szczytnicką wprowadziło go jednocześnie w krąg szlachty robiącej karierę przy żupach krakowskich, a przejęcie zapisów królewskich zbliżyło go do dworu. Przed r. 1499 został podżupkiem bocheńskim przy Pawle Czernym z Witowic, ówczesnym żupniku krakowskim. Urząd ten piastował co najmniej do r. 1504. W imieniu Czernego dokonywał różnych zakupów, m.in. sukna od Mikołaja Salomona, w związku z czym pozywany był w r. 1510 o nie uiszczone należności. W r. 1531 razem z synem Feliksem wziął udział w walce z najazdem hospodara mołdawskiego Piotra Raresza. W bitwie pod Obertynem walczył na czele pocztu złożonego z 13 koni w chorągwi hetmana w. kor. Jana Tarnowskiego. Sława otaczająca rycerstwo obertyńskie przyczyniła się zapewne do powierzenia mu już pół roku później przez star. krakowskiego Krzysztofa Szydłowieckiego, urzędu sędziego grodzkiego krakowskiego. Dn. 7 VIII 1532 przejął księgi sądu grodzkiego, a 28 VIII t.r. złożył przysięgę. Jako człowiek doświadczony i biegły w kwestiach prawnych został wyznaczony w r. 1534, obok Andrzeja Morskiego, na rewizora statutów z woj. krakowskiego. O jego działalności w ramach korektury praw nic bliższego nie wiadomo. W r. 1537 został zwolniony od obowiązku pospolitego ruszenia za wstawiennictwem wojewody i starosty krakowskiego Piotra Kmity. W r. 1540, od marca do października, pod nieobecność Jana Ocieskiego, wówczas pisarza ziemskiego krakowskiego, który odbywał poselstwo do Karola V, pełnił S. obowiązki pisarza ziemskiego. W l. 1532 i 1540 zasiadał w królewskich sądach komisarskich.
S. zabiegał usilnie o powiększenie swojego majątku. W r. 1491 żona jego Kordula uzyskała od swego brata Jana Szczytnickiego z Czarnochowic przypadającą na niego część 300 zł węgierskich zastawu w Czasławicach i Wrzępi w pow. proszowskim. W r. 1499 S. dostał od żony cesję dwóch części jej oprawy na Czasławicach i Wrzępi. W r. 1497 Jan Olbracht przyznał mu prawo do Wrzępi, której właściciele, Mikołaj Wrzębski i in. drobni posiadacze, nie dopełnili obowiązku pospolitego ruszenia; w sprawie jej objęcia napotkał S. jednak na ich opór. W r. 1501 król zezwolił mu na wykupienie połowy Wrzępi z rąk dotychczasowych posiadaczy Katarzyny, żony Jana z Chronowa oraz córek Barbary Strzeleckiej, sukcesorek Mikołaja Miłosnego. W t.r. żona ustąpiła mu pozostałą część oprawy na Czasławicach i Wrzępi. W l. 1508–11 S. procesował się z powodzeniem z współwłaścicielami Czasławic i Wrzępi, sukcesorami Gabriela Miłosnego, o wykupienie ich części, zaś z mieszczanami z Uścia o łan przyłączony niegdyś przez króla do Czasławic. W r. 1527 wraz z innymi posesorami Wrzępi wytyczył granice między tą wsią a Uściem, tenutą Jana Ocieskiego, wówczas referendarza kor. Wtedy też uzyskał dożywocie na połowie Wrzępi, a w r. 1528 na Czasławicach.
S. posiadał też część rodzinnego Sierakowa oraz Piotrowo w ziemi rawskiej, w r. 1497 wystarał się o przyznanie praw do położonych w sąsiedztwie wsi Osiny, Kuczkowo, sołectwa we wsi królewskiej Niedrzewie i połowy młyna w Rudzie (wszystkie w pow. gostynińskim), zakwestionowanych za nieobesłanie wyprawy mołdawskiej synowi Dziersława Osińskiego. W r. 1516 uzyskał S. zezwolenie na obciążenie wsi Piotrkowo czynszem na rzecz wikariuszy katedralnych włocławskich. Ok. r. 1508 S. ożenił się powtórnie z Katarzyną Sudolską, córką Jana h. Abdank, wdową po Mikołaju Siedleckim. Małżeństwo to było bardzo korzystne majątkowo. Katarzyna bowiem, bezdzietna z pierwszym mężem, miała tylko jedną siostrę, z którą razem dziedziczyła dosyć pokaźny majątek ojczysty. Składały się nań wsie: Breń, Ziempniów, Ziempniówek, Mioninek, Wrzoski (paraf. Czermin) oraz części w Sudole i Biegłowie (paraf. Stradów) w pow. wiślickim. W tym czasie S. reprezentował w sądzie Zofię Sudolską, matkę swej drugiej żony. W jej imieniu S. w r. 1511 uzyskał potwierdzenie przywileju królewskiego z r. 1487 na wójtostwo bocheńskie. W r. 1523 towarzyszył żonie w procesie ze Stanisławem Mieleckim, a później ze Stanisławem Nielepskim o granice między Ziempniówkiem i Brniem a Trzcianą. Po śmierci żony zarządzał w imieniu synów z drugiego małżeństwa tymi dobrami. W r. 1533 uzyskał dla siebie i synów z drugiego małżeństwa zgodę na zapisanie na dobrach Ziempniówek, Wrzoski i Mioninek czynszu wyderkafowego za 400 złp. dla konwentu św. Katarzyny na Kazimierzu. W tym też czasie, jak się zdaje, ustąpił im wszystkie dobra macierzyste. Sam rezydował w Czasławicach. Od r. 1535 do śmierci prowadził przewlekły spór ze swoim zięciem Mikołajem Trzecieskim h. Strzemię z Chruszczyny Wielkiej o niewypłacony mu posag córki Anny. W lutym 1543 Trzeciescy zbrojnie najechali na Sudoł i Czasławice; sprawa trafiła przed sąd sejmowy, gdzie sądzona była już po śmierci S-ego. S. zmarł pomiędzy 3 a 22 IV 1543.
Z pierwszego małżeństwa z Kordulą Szczytnicką pozostawił S. dwóch synów: Stanisława, w r. 1514 studenta Uniw. Krak., i Wojciecha, późniejszego podżupka wielickiego, protoplastę mazowieckiej linii Sierakowskich. Z drugiego, z Katarzyną Sudolską, zostawił synów: Feliksa (zm. bezpotomnie) i Jerzego, od którego pochodzi małopolska linia rodziny Sierakowskich, oraz córkę Annę, żonę Mikołaja Trzecieskiego.
Słown. Hist.-Geogr. Ziem. Pol., V cz. 1 s. 252, 447–8; Fedorowicz, Dostojnicy i urzędnicy; Urzędnicy, IV/2; – Kolankowski L., Rycerstwo obertyńskie 1531, „Ziemia Czerwieńska” T. 4: 1938 s. 49; Krzepela J., Księga rozsiedlenia rodów ziemiańskich w dobie jagiellońskiej, Cz. 1, Małopolska, Kr. 1915 s. 101, 203–4; Spieralski Z., Bitwa obertyńska 1531 roku, W. 1962; tenże, Kampania obertyńska 1531 r., W. 1962; Uruszczak W., Próba kodyfikacji prawa polskiego w I poł. XVI w., W. 1979; – Acta rectoralia, I; Acta Tom., XVI; Album stud. Univ. Crac. II 163 (syn Stanisław); Cracovia artificum, Z. 3, nr 997; Matricularum summ., I–IV; Materiały do dziejów pospolitego ruszenia z lat 1497 i 1509, Wyd. S. Kutrzeba, w: Arch. Kom. Hist., IX; Przybyszewski, Wypisy źródł. do dziej. Wawelu, IX 31; Starod. Prawa Pol. Pomn., Kr. 1881 VI 114–15, 294–5, 422; Wywody szlachectwa w Polsce XIV–XVII w., Wyd. W. Semkowicz, „Roczn. Tow. Herald. we Lw.” T. 3: 1911–12; – AP w Kr.: Terr. Crac., t. 28 s. 20–21, t. 29 s. 42–45, t. 31 s. 518–519, 817, t. 416b s. 246, t. 155 s. 452–454, t. 171 s. 23–29, 33–35, 41–44, t. 174 s. 32–35, t. 187 s. 763, t. 188 s. 473, 535, t. 189 s. 46–50, t. 190 s. 24–26, 443–446, t. 201 s. 242–243, t. 205 s. 68, 71, 112, 133–134, 472, t. 209 s. 339, 378–379, t. 218 s. 349, 423–442, Castr. Crac., t. 23 s. 530–531, t. 27 s. 762–763, 1414–1415, t. 30 s. 216–217, 1120–1121, 1464, 1551, 1558, 1564, 1643, 1649, 1755, 1758–1759, 1788, 1814, t. 48 s. 857, t. 55 s. 364–366, t. 60 s. 568–569, 766, t. 61 s. 94–95, 147–148, 161; B. PAN w Kr.: rkp. 2810 k. 12, 24, 26v., IH PAN w Kr., Pracownia Słown. Hist.-Geogr. Mpol. w Średniowieczu: Kartoteka.
Marian Wolski